Parc Zonnehove

Terug naar Inhoud

In en om...
de Vijver
(De geschiedenis)

....

. * Dotterbloemen Hondsdraf In april 2012 voor het eerst explosies van hondsdraf in de gazons, een bodembedekkend plantje: "kruip door de tuin" genoemd. Een vochtminnend, meerjarig, lipbloemig plantje met in de bladoksels kransjes van paarsblauwe bloempjes. In de volksgeneeskunde ooit gebruikt bij borst- en nieraandoeningen, het plantje zou kalmerend en pijstillend zijn... Vroeger gebruikte men hondsdraf bij het maken van bier, later werd hondsdraf vervangen door hop. Hondsdraf is waarschijnlijk een verbastering van het Oudduitse ‘grundreba’ grondkruiper, grondklimop. Regelmatig ziet men een groene specht in het gras zoeken naar insecten en wormen. Maaien rondom de vijver In het voorjaar van 2010 is een strook van een paar meter, onmiddellijk langs het vijverwater, niet meer gemaaid. Meteen kregen daar veel kruiden en bloemen een kans. Opmerkelijk was ook dat de jonge meerkoetkuikens nu vooral in déze strook gingen fourageren. Blijkbaar was daar veel meer voedsel te vinden dan elders in het gras. Voorheen zag men slechts sporadisch witte (of gele) kwikstaarten in het gras. Nu echter in de bloemenstrook vrijwel dagelijks, op zoek naar insecten. Op deze schuwe vogeltjes mag men trots zijn... Kortom het nieuwe maairegime in het voorjaar werkt goed. Het geheel rondom de vijver is evenwichtiger geworden. Het is goed om daar volgend jaar opnieuw mee te beginnen en dan van het begin af aan, zodat ook bijvoorbeeld de pinksterbloemen er dan een kans krijgen... De langste dag. In Nederland wordt bijna overal als uitgangspunt gehanteerd: "Kruidenbermen worden pas na de langste dag gemaaid, zodat zaadvorming plaats kan vinden".   Rondom de vijver doet zich immers ook een ander probleem voor dat aandacht verdient. De vijverbodem en de vijveroever zijn dermate vruchtbaar dat de rietkraag zich voortdurend tracht uit te breiden. Men ziet dat nieuw-opkomend riet nu massaal de niet-gemaaide bloemen- en kruidenstrook langs de vijver probeert te veroveren...  Dit echter is ongewenst. Er zou dan immers een moeilijk beheersbare situatie gaan ontstaan.   Omdat het uitgangspunt mag zijn dat "ecologisch groen  na de langste dag, dus na 21 juni, mag worden gemaaid" zou men kunnen overwegen om nu, na de langste dag, wél weer zover mogelijk naar beneden toe alles kort te maaien! Desnoods ook weer af en toe met de handbediende graskantenmaaier.   De kruiden en bloemen hebben dan immers inmiddels hun kans gehad, de jonge meerkoetkuikens zijn volwassen geworden en ook bijvoorbeeld de kwikstaarten hebben hun jongen laten uitvliegen...   Na de langste dag moet het intomen van het oprukkende riet  centraal staan. Samenvattend: -In het voorjaar een ecologische kruiden- en bloemenrand langs de vijver sparen. -Na de langste dag alles diep wegmaaien om de rietkraag in te tomen.   Totzover dit weliswaar ongevraagde doch goedbedoelde advies.   Het park ziet er prachtig onderhouden uit. Ook de vijver is fraai en op orde. Zwakke waterleliesoorten legden inderdaad helaas het loodje, maar de sterkere waterlelies groeien en bloeien steeds uitbundiger. Alle lof aan de tuinvrijwilligers.     .Bloeiende waterlelies

...

. * Aalscholver behoort tot de pelikaanachtigen. Uitstekende duiker er zwemmer. Laat op het droge graag zijn veren drogen met uitgestrekte vleugels. Hij kan per dag wel een kilo vis op. Het blijft een raadsel waarom een vogel die zo afhankelijk is van water geen goed waterdicht verenpak heeft ontwikkeld. Zie ook Fotogalerij-deel 6 Veel geziene gasten rondom de vijver: de lijster, de kwikstaart en de scholekster. Jonge meerkoeten voorjaar 2009 Zie meer foto's in fotogalerij-deel5. De ecologische waarde van de vijver was (2005-2008) sterk achteruit gegaan. *) Doch in maart 2009 werd de vijver zo goed mogelijk leeggevist. 1) Van begin af aan is gewaarschuwd voor de  aanplant van woekerplanten als riet en lisdodden. Deze verdringen andere waardevolle oeverplanten waaronder o.a. de dotterbloem en de beschermde gele lis.   2) Het tóch  jaar-in-jaar-uit strooien van kunstmest in het park is voor de vijver funest. Bekend is immers dat een groot deel van de meststoffen uiteindelijk door oppervlakkige afspoeling in de vijver terechtkomt en dat de kunstmest (en de bestrijdingsmiddelen) gestrooid nabij de appartementen eveneens grotendeels uiteindelijk in de vijver terechtkomen d.m.v. inspoeling in het alomtegenwoordige wadi-systeem dat immers uitmondt in de vijver. Het adsorptievermogen van de tuingrond alhier (namelijk geroerde gooreerdgrond met daaronder knippige poldervaaggrond met katteklei) is immers gering. 3)Voorkom inspoeling van kunstmest, bestrijdingsmiddelen en schoonmaakmiddelen. Het hemelwater van (en rond) álle zes gebouwen watert via een ingenieus wadi-systeen uiteindelijk op de vijver af. 4) Van begin af aan is zeer dringend geadviseerd geen vissen uit te zetten, doch beschermde stekelbaarsjes, salamanders, groene kikkers, padden en zelfs rugstreeppadden alhier aldus een plek te gunnen... Doch o.a.goudkarpers en enorme spiegelkarpers (> 70 cm) zijn zich hier echter als kleine nijlpaarden gaan gedragen en hebben de hele vijver overhoop gehaald en doen veranderen  in een ecologisch oninteressante monotone overbemeste poel. In maart 2009 werd de vijver zo goed mogelijk leeggevist. . Of de karperstand voldoende teruggebracht is zal in de zomer van 2009 blijken: - is het water weer kristalhelder? - zijn er weer veel groene zuurstofplanten? - is er een beperkte vorm van kroosvorming? - zijn de kikkers en salamanders weer terug? - weinig muggen?

.

Het waterhoen-paar met 7 jongen

Vaak overnacht een aantal eenden midden op de vijver
Eenden kunnen met één oog dicht slapen.
Als eenden in een groep slapen, doet de buitenste dat om letterlijk een oogje in het zeil te houden.
Na een tijdje draait hij zich om en mag de andere hersenhelft slapen...

Bij het ruimen van het kroos in 2006 kwam ook een spiegelkarper van 25 cm (= 3 jaar oud) te voorschijn.
Hoe ook deze vissen in de vijver terecht zijn gekomen is opnieuw een raadsel.
(Karpers zijn alleseters, woelen de bodem los en kunnen een vijver helemaal overhoop halen...)

Inmiddels (2008) is er een spiegelkarper van ruim 70 cm te zien in de vijver.

Na 8 jaar kunnen deze karpers 15 à 20 kg worden

De spiegelkarper is speciaal gekweekt met weinig schubben voor consumptie.
zodat ze makkelijker schoongemaakt kunnen worden

In een natuurvijver horen zij niet thuis.

Andere gesignaleerde vissen in de vijver zijn:

de goudkarper (een exemplaar van 30 cm werd door de aalscholver dodelijk verwond)

en het blankvoorntje (max. 15 cm)

Om hier in een uitgestrekt natuurgebied nog te mogen bouwen heeft men destijds o.a. ook een omvangrijk ecohydrologischonderzoek geëist.
Om verdroging van het vochtige duinvalleilandschap te voorkomen heeft men een duurzame hemelwaterinfiltratie d.m.v. een wadisysteem en een omvangrijke vijver (1570 m2) voorzien van flauwe taluds (1 : 3 tot 1 : 10) verplicht gesteld (verhouding vijveroppervlak : dakoppervlak = 1 : 3,3).

Door het wadisysteem belandt het regenwater niet meer in het riool. Zo gaat men op een verantwoorde en duurzame wijze om met regenwater. Het riool is dan ook alleen bedoeld voor afvoer van huishoudelijk afvalwater. Het riool wordt op deze wijze ook niet belast met (te verwachten toenemende) regenwaterafvoerpieken.

De de tuinvrijwilligers verdienen alle steun en waardering  in hun streven om een ecologisch evenwicht in en rond deze vijver te bereiken  en te handhaven. Het (nog) ontbreken hiervan (of een verstoring van dit evenwicht) leidt immers onmiddellijk tot explosies: in 2005 was er sprake van een algenbloei, en in 2006 verschenen verstikkende kroostapijten...
Denke men even door: verstikkend kroostapijt > bodem-duisternis > stervende planten > zuurstoftekorten > sterven van de dierlijke organismen > rotting en stank... > enkel nog een woekering van moeras- en verlandingsplanten. 
Men moet er niet aan denken: een dode poel waarin enkel muggenlarven gedijen en waarboven wolken muggen zoemen die u van uw balkon jagen en u uit uw slaap houden...

Nee, gelukkig waren de tuinvrijwilligers waakzaam en grepen tijdig in, zodat het water helder en zuurstofrijk bleef, de kikkers, de padden, de salamanders zich tegoed konden blijven doen aan de muggenlarven, en de zwaluwen en de vleermuizen en al die andere insecteneters onze horren eigenlijk overbodig bleven  maken...

Als u denkt aan hun nuttige taak dan vergeeft u misschien wel al de kikkers hun nachtelijk gekwaak....

De grote kroosvaren (Azolla filiculoides)
is een klein drijfplantje,
een watervarentje met omlaaghangende
haarachtige worteltjes. 

Sommige uitheemse waterplanten zijn al zo lang in Nederland aanwezig dat weinig mensen zich realiseren dat het exoten zijn. 
Zo'n probleem-soort is deze Amerikaanse kroosvaren (Azolla filiculoides).
De korte stengeltjes dragen veel kleine, elkaar overlappende blaadjes, die diep tweedelig zijn. In de (na)zomer kleurt dit kroos bruinrood. Deze kroosvaren kan onder invloed van een hoge temperatuur in de zomer in een betrekkelijk korte tijd een dik tapijt op het water vormen. Veel organismen die in het water leven (waterplanten, vissen, kikkers, salamanders enz.) komen dan in ernstige moeilijkheden en gaan dood. Het probleem van te voedselrijk water.  Niet iedereen weet dat ‘gezond water’ voedselarm moet zijn.
Kroosvang en schonen moet  gebeuren met licht materieel opdat er geen schade wordt aangericht aan de toch al in moeilijkheden geraakte waterplanten. Het afval laat men meestal nog een dag op de kant liggen voordat het afgevoerd wordt.

Aldus...

kroosvang...

het is hard werken...

(Foto's 2006)

maar wat knapt de vijver er van op...en is er weer licht !

Vijverpracht

Bosbeheer De tuinvrijwilligers hebben advies gevraagd aan de Stichting Landschapsbeheer Zeeland aangaande een zo verantwoord mogelijk beheer van de drie bosperceeltjes van Park Zonnehove. In het ontvangen rapport treft men een aantal zinvolle aanbevelingen. (Samenvatting) 1) Streef naar een bosrand met een mantel én een zoom. 2) Verrijk waar mogelijk/nodig de eentonige houtsamenstelling. 3) Vervang de vraatschadegevoelige boomsoorten met name door o.a. meidoorns. Dit zijn bomen (en struiken) die thuishoren in bosranden. Ze vormen een ideale schuilplaats voor zangvogeltjes. Bovendien zijn ze voor Walcheren zo kenmerkend. De bloesems zijn zeer welriekend. Tevens kan men de bomen gemakkelijk snoeien en zelfs knotten. -vdk/red.- 4) Hergebruik het snoeimateriaal in houtrillen 5) Onderhoud een broeihoop/takkenhoop als winterschuilplaats voor o.a. kleine zoogdieren m.b.v. snoeihout en vijvermaaisel.   < Bostulp Boshyacint > stinzenplanten   6) Breid stinzenvegetaties verder uit. 7) Gebruik voor jonge aanplant boommanchetten, nog beter gaaskorven. Boomkorven Natuurlijk hoeft men niet elk advies klakkeloos op te volgen zoals dat van de aanleg van drie (onzalige) modieuze zichtlijnen in een dichtbegroeid bosperceeltje dat momenteel juist o.a. als schuilplaats voor een reekalfje mag dienen. Soms moet men ook iets gewoon juist met rust kunnen laten...   Damherten veroorzaken in een park zonder gaaskorven aanzienlijke vraat- en schilschade. De acht lindebomen zijn geheel rondom van hun schors ontdaan. Plaats gaaskorven of vervang ze door witte en rode meidoornbomen.... Overigens: uw "goudvisjes" in de vijver groeien gestaag... (21-04-2008)

.

. Terugblik op de hittegolven van juli 2006 Zoals bekend is het water in de jonge vijver (nog) zeer voedselrijk. Stikstofverbindingen in de vorm van overtollig plantenvoedsel, afgestorven plantendelen, uitwerpselen van vogels en vissen enz. worden  onder zuurstofrijke omstandigheden door miljarden bacteriën afgebroken tot nitraat. Deze hoeveelheden nitraat hoeven voor het waterleven nog niet ongunstig te zijn, immers nitraat is een voedingsstof voor algen en hogere planten. Maar te grote hoeveelheden nitraat kunnen, zoals bekend, wel enorme algengroei en kroosexplosies veroorzaken... Laat men dat op zijn beloop, en volgt de ene hittegolf na de andere, dan zal door gebrek aan licht en lucht, door overmatig afsterven  van planten en door rotting, en door extreme temperatuurstijging  (warm water kan immers veel minder zuurstof vasthouden) een zuurstofrijke vijver kunnen omslaan in een zuurstofarme vijver, en wel van de ene dag op de andere ! Want nitraat (NO3), wordt erg gevaarlijk als er in het water zuurstofgebrek ontstaat. Nitraat laat dan ook zuurstof los (o.i.v. anaërobe bacteriën) en wordt afgebroken tot nitriet (NO2) .Grote hoeveelheden nitraat vormen heel snel grote hoeveelheden nitriet. Nitriet is dodelijk voor het leven in de vijver, en een omvangrijke sterfte treedt onmiddellijk op. Men noemt dit wel het 'omkiepen' van een vijver. In zeer korte tijd een grote sterfte, door zuurstoftekort vanwege te grote voedselrijkdom. Zover is het hier deze zomer 2006 gelukkig niet gekomen. Tijdig hebben de tuinvrijwilligers een begin gemaakt met het 'afromen' van de vijver. Kroostapijten en algenbanken werden rigoureus aangepakt en verwijderd, zodat, toen in juli vanwege de hittegolven de temperatuur van het vijverwater zelfs tot boven de 29ºC  steeg, en het waterpeil ook nog eens decimeters daalde... het gelukkig toch niet tot een 'omkiepen' kwam.  En ook dank zij de koele, relatief voedselarme hoosbuien van augustus die het waterpeil weer snel 40 cm deden stijgen, mocht de vijver weer spoedig opgelucht ademhalen... .

 

(Het krassend geluid is van de reiger)

Zie bovenstaande reigerfoto's in * fotogalerij
De rover:
Hij vergreep zich hier aan de eendenkuikens,
aan de jonge waterhoentjes en aan de jonge meerkoeten
Een blauwe reiger verschalkte elders zelfs een jong konijntje.

18 Juni 2006: het uitkomen van de meerkoeteieren (foto genomen met een telelens)

Goudvissen (boven) en Goudwindes (onder)

Goudvissen
zijn karpers en dus bodembewoners.
Ze woelen in de bodem op zoek naar voedsel en ze eten ook plantaardig materiaal.
Goudvissen kunnen zo troebel water veroorzaken
en hebben een nadelige invloed op de planten.

Goudwindes
zijn schuwe siervissen die 25 tot wel 50 cm groot kunnen worden.
Het  zijn scholenvissen, oppervlaktezwemmers bij warm weer.
Men treft ze eigenlijk nooit in natuurlijke wateren aan.
Ze zijn schichtig en snel en ze vallen maar zelden ten prooi aan reigers.
Het zijn ook winterharde vissen die zich heel gemakkelijk vermenigvuldigen..
Ze eten dierlijk voedsel, niet alleen insecten in en boven het water
(soms springen ze daartoe zelfs even uit het water)
maar ze maken ook jacht op autochtone stekelbaarsjes, 
op eieren en larven van kikkers, padden, en salamanders !
Onder beschermde amfibieën-populaties kunnen deze roofzuchtige vissen dus enorm huishouden.
Ecologisch onverantwoord dat iemand ze hier clandestien heeft uitgezet..
De tuinvrijwilligers zijn danook onaangenaam verrast.

Faunavervalsing
Ook een duinmeertje bij Bergen aan Zee zit vol met goudwindes.
Volgens de boswachter aldaar door een 'grappenmaker' eens uitgezet.
Ze hebben zich enorm vermenigvuldigd,
ondanks alle reigers en aalscholvers.
Een onnatuurlijk gezicht: (sub)tropische vissen in een typisch Hollands landschap.
Er zijn al honderden vissen weggevangen, maar men krijgt ze er niet allemaal uit.
Daarvoor zou het meertje eerst leeggepompt moeten worden...

Faunavervalsing = de opzettelijke invoer van een diersoort in een gebied
waarin deze oorspronkelijk niet thuishoort.
Vaak verdringen vreemde diersoorten  kwetsbare inheemse soorten.
Inplaats van diversiteit (soortenrijkdom) treedt verarming op, nivellering...
(Kwetsbare soorten, zoals salamanders, hebben het toch al zo moeilijk, ook in Zeeland.)

Ook dit jaar (2006) toch weer een broedende meerkoet.

2006
Aan de noordoever broedde een waterhoentje
Aan de zuidoever een wilde eend.

(10 Mei: moeder vertrokken met 7 eendekuikens)

Ook een ooievaar deed de vijver kort aan.

Op 10 mei zijn negen kleine waterhoentjes uit het ei gekropen...

Nu maar hopen dat de reiger zich gedraagt.
(Niet echt dus...)
(Er bleven nog maar een paar jongen over...)

Overvliegende roofvogel

Bezoek ook eens : www.zeeuwsevogelaar.nl.vg 

Het Egeltje
doet niets...

De Bruine Rat
baart echter meer zorg...

De februari-kou dwong onze padden om nog in hun winterschuilplaatsen te blijven.
Maar zodra de temperaturen 's nachts boven de 7 graden komen
ontwaken ze uit hun winterslaap
en zullen deze diertjes weer massaal op pad gaan op zoek naar het water.
Een weg die echter niet zonder gevaren is...
(Zie beneden)

IJsvogel

Hoewel de ijsvogel een schaarse broedvogel is
lijkt hij de laatste jaren weer wat toe te nemen.
Zo ook rondom het water bij Westhove en op het landgoed * Hoogduin.
Zelfs boven de vijver van Parc Zonnehove wordt hij regelmatig gezien.
Vissen doet hij door 'biddend' in het water te duiken,
of door te duiken vanaf een zitplaats.

© pcvdklis

Hij maakt hier in de vijver dankbaar gebruik van het paaltje dat in het water is gezet.
Binnen enkele minuten verschalkt hij zo een aantal (5 à 6 cm grote) visjes.
Deze worden eerst genadeloos tegen het paaltje geslagen tot ze dood zijn,
want dan pas worden vinnen en stekels slap...
Het visje glijdt dan naar binnen, de kop eerst.

Ligt het prooivisje omgekeerd, dan is het bestemd voor (nest)jongen.
Mannetje en vrouwtje graven samen een diepe nestgang in een wat steilere oever.
Veel jonge, nog onervaren ijsvogels verdrinken
doordat hun veren door te veel duiken doordrenkt raken.
De ijsvogel is erg gevoelig voor strenge winters.
Daarom trekken jonge vogels vaak naar de kust.
Buiten het broedseizoen bejaagt elke vogel een eigen visgebied.
Weinig vogels zijn echter schuwer dan de ijsvogel
en men zal dan ook maar zelden een exemplaar van nabij goed kunnen waarnemen...

stained glass, pcvdklis

Deze pagina werd te groot en is daarom gesplitst:

Zie ook Vijver Deel 2

Terug naar
Inhoud

.

.

.